Vinnuhópur 3, Millirķkjanefnd Sameinušu žjóšanna um loftslagmįl (IPCC)

Ķ sķšustu fęrslu var rętt um störf Millirķkjanefndar Sameinušu žjóšanna um loftslagsmįl (IPCC). Hér veršur fariš yfir helstu nišurstöšur og tillögur vinnuhóps 3. Verksviš hópsins er aš skoša leišir til aš draga śr įhrifum loftslagsbreytinga. Skżrsla hópsins bar enska heitiš „mitigation of climate change“, sem ég hef kosiš aš žżša sem „mótvęgisašgeršir vegna loftslagsbreytinga“. Vegna anna mun ég skipta žessari umfjöllun nišur ķ tvęr fęrslur.

Eitt ašalatriši skżrslunar er eftirfarandi:

Mótvęgisašgeršir = Minnkun losunar gróšurhśsalofttegunda, ašalega CO2

Lykilbošskapur skżrslunar er eftirfarandi:

·         Mašurinn hefur valdiš hęttulegum loftslagbreytingum – mašurinn getur lagaš žaš

·         Efnahagslega: mótvęgisašgeršir eru višrįšanlegar eša jafnvel aršsamlegar

·         Allar stęrstu losunar žjóširnar verša aš draga śr losun gróšurhśsalofttegunda

·         Žaš er ekki mikill tķmi til stefnu – žess lengur sem viš bķšum žvķ stęrri veršur skašinn

Skżrslunni er skipt ķ hluta eftir innihaldi (allar žżšingar eru mķnar og vona ég aš žęr séu lżsandi):

1.      Losun

2.      Tęknileg lykil atriši varšandi mótvęgisašgeršir (key mitigation technologies) fyrir įriš 2030

3.      Samtenging kostnašar og möguleika og landsframleišslu 2030

4.      Stefnumįl/reglur varšandi loftslagsmįl (Climate policies)

5.      Langtķma mótvęgisašgeršir

6.      Mikilvęgi UNFCCC og frekari vinna IPCC

Ķ žessari fęrslu mun ég gera stuttlega grein fyrir fyrstu žremur atrišunum. Ég vil taka žaš fram aš ég er leikmašur į žessu sviši og žetta er m.a. mķn leiš til aš skoša og lęra į žessi mįl sem loftslagmįl eru, vonandi geta ašrir haft af žvķ gagn og gaman.

1. Losun

Losun gróšurhśsalofttegunda hefur aukist verulega į įrunum 1970 til 2004. Į tķmabilinu jókst losunin um 70% (sjį mynd 1). Framlag koltvķoxķšs er lang stęrst af öllum žeim gróšurhśsalofttegundum sem losaš er śt ķ andrśmsloftiš įr hvert. Įriš 2004 var 57% af losun gróšurhśsalofttegunda frį koltvķoxķši . Mišaš viš nśverandi stefnu og ašgeršum varšandi mótvęgisašgeršir ķ loftslagsmįlum, mun verša įframhaldandi aukning ķ losun gróšurhśsalofttegunda. Sś aukning gęti oršiš į bilinu 25-90% eftir žvķ hvaša framtķšarmynd yrši aš veruleika (sjį mynd 2). Fram til 2100 gęti losunin žvķ allt aš fjórfaldast (ķ versta falli) verši ekkert aš gert.

 

Mynd 1

 

 

Mynd 2

 

2. Tęknileg lykil atriši varšandi mótvęgisašgeršir (key mitigation technologies) fyrir įriš 2030

Mótvęgisašgeršir į nęstu įratugum geta oršiš til žess aš draga śr losun gróšurhśsalofttegunda ef rétt er aš verki stašiš. Innan hinna żmsu geira er hęgt aš nota nżja og fyrirliggjandi tękni og draga žannig śr losuninni. Ķ skżrslunni er žessu skipt ķ hluta eftir žįttum. Žar eru athuguš žau tęknilegu atriši sem hęgt vęri aš fara śt ķ, ķ hverjum geira fyrir sig, til aš draga śr losun. Hér fylgir stutt umfjöllun um hvaša tęknilegu atriši žaš eru sem gert er rįš fyrir aš hęgt sé aš gera nśna og einnig hvaš tękniframfarir munu vęntanlega gera kleift aš gera ķ framtķšinni.

·         Raforkumįl: Mešal atriša sem nefnd eru: Aukning ķ skilvirkni; skipt į milli eldsneytistegunda; notkun kjarnorku; endurnżjanleg orka (vatns-, sólar-, vindafl, o.ž.h.); byrja aš dęla koltvķoxķši aftur ķ jaršskorpuna (CCS – carbon capture and storage). Ķ framtķšinni er einnig gert rįš fyrir aš hęgt sé aš dęla fleiri efnum ķ jaršskorpuna; nśtķmalegri kjarnorku verum; nśtķmalegri endurnżjanleg orka (virkjun sjįvarfalla og betri sólarorkuver)

·         Samgöngur: Mešal atriša sem nefnd eru: Farartęki sem eru meš betri nżtingu eldsneytis; bķlar sem nota hybrid tękni; notkun bio-eldsneytis; meiri notkun almenningssamgangna og mišla eins og reišhjóla; betra skipulag samgöngumįla. Ķ framtķšinni er einnig gert rįš fyrir enn betri bio-eldsneytis farartękjum; skilvirkari flugvélum; endurbęttum śtgįfum af rafmagns og hybrid farartękjum.

·         Išnašur: Mešal atriša sem nefnd eru: Meiri skilvirkni ķ rafbśnaši; orku og hita nżting verši betri; endurnżting efnis; betri stjórnun lofttegunda frį išnašinum. Ķ framtķšinni: enn betri skilvirkni žar sem tęknin er betri; CCS fyrir fleiri efni.

·         Byggingar: Mešal atriša sem nefnd eru: Skilvirkni ķ lżsingu og öšrum rafmagnstękjum; betri einangrun bygginga; sólar upphitun og –kęling. Ķ framtķšinni er einnig gert rįš fyrir enn betri hönnun bygginga, m.a. žar sem gervigreindar byggingar; samžętt notkun sólarorku ķ nżbyggingum.

·         Landbśnašur: Mešal atriša sem nefnd eru: Notkun lands til aš auka inntöku koltvķoxķšs ķ jaršvegi;  bętt tękni viš żmiskonar ręktunar ašferšir; bętt notkun įburšar. Ķ framtķšinni verša vęntanlega umbętur varšandi hvaš uppskeran gefur af sér.

·         Skógrękt: Mešal atriša sem nefnd eru: Skógrękt, endurnżjun skóga; betri stjórnun skógarsvęša; minni eyšing skóga; notkun skógarafurša ķ bio-eldsneyti. Ķ framtķšinni er einnig gert rįš fyrir hugsanlega bęttri notkun tegunda og kvęma.

3. Samtenging kostnašar og möguleika og landsframleišslu 2030.

Allir geirar og svęši hafa möguleika į aš leggja eitthvaš til framlags sem vegur į móti losun gróšurhśsalofttegunda. Mótvęgisašgeršir geta veriš aršsamlegar. Jafnvel žó aš fariš verši ķ haršar ašgeršir til aš nį 2 grįšu markmišinu, žį er kostnašur undir 3% af landsframleišslu heimsins. Žetta byggir į žvķ aš reyna aš nį įkvešnum markmišum, aš reyna aš nį jafnvęgi ķ magni koltvķoxķšs ķ įkvešnum punkti (sjį mynd 3).

 

Mynd 3

 

Žaš sem einnig getur haft įhrif og er ekki inn ķ kostnašartölunum hér aš ofan eru ašrir žęttir eins og breytingar į lķfsstķl og hegšunarmynstri. Žaš kostar ķ sjįlfu sér ekki mikiš aš breyta žessum žįttum, en žaš getur haft žżšingu varšandi žessi mįl. Žetta geta veriš žęttir eins og t.d. eftirfarandi:

·         Breytingar ķ hegšun ķbśa, menningarleg mynstur og val į stašsetningu byggšar.

·         Minni notkun bķla įsamt žvķ aš haga keyrslu žannig aš eyšsla minnki.

·         Skipulagi bęja og samgangna žannig aš almenningssamgöngur hafi meira rżmi.

·         Hegšun starfsfólks ķ išnašargeiranum, meš tilliti til umhverfisins. T.d. meš žvķ aš veršlauna įkvešna hegšun.

Nišurstašan er aš, žrįtt fyrir óvissu, žį viršist vera sem įrangur viš minnkun losunar geti veriš mjög įžreifanlegur. Kostnašur viršist vera višrįšanlegur.

---

Hér hefur stuttlega veriš gerš grein fyrir fyrstu žremur atrišunum ķ skżrslu vinnuhóps 3, hjį IPCC. Ķ nęstu fęrslu veršur komiš aš nęstu žremur atrišunum.

Helstu heimildir hef ég fengiš į heimasķšu IPCC (ég mun gera frekari og nįkvęmari grein fyrir heimildum eftir nęstu fęrslu).

---

Breytingar 13. jśnķ, oršinu varnarašgeršir skipt śt fyrir oršiš mótvęgisašgeršir.


« Sķšasta fęrsla | Nęsta fęrsla »

Bęta viš athugasemd

Ekki er lengur hęgt aš skrifa athugasemdir viš fęrsluna, žar sem tķmamörk į athugasemdir eru lišin.

Innskrįning

Ath. Vinsamlegast kveikiš į Javascript til aš hefja innskrįningu.

Hafšu samband